Openingswoord door Jan van Zanen  bij de werkconferentie ’15 jaar groepsaanpak overlastgevende- en criminele jeugdgroepen’, 25 januari 2024

Goedemiddag, professionals in het sociaal domein, het onderwijs, de politie en justitie.

Welkom aan iedereen die betrokken is bij de groepsaanpak overlastgevende en criminele jongeren.

Samen staat u al vijftien jaar garant voor een brede aanpak van de problematiek rond jeugdgroepen. Een zorgvuldige aanpak met een mix van interventies op maat.  Hulp voor jongeren en hun omgeving en begeleiding om recidive te voorkomen tot correctie en straf waar dat nodig is.

De jeugdcriminaliteit daalt al jaren en het aantal steekincidenten is, na een voorzichtige afvlakking van de cijfers, vorig jaar fors gedaald. Dat is niet alleen terug te voeren op de groepsaanpak, het Haagse actieplan wapens en jongeren of de aanpak rivaliserende, gewelddadige jeugdgroepen. Uw inzet heeft er ongetwijfeld wel aan bijgedragen.

Ondanks dit succes dragen overlast en criminaliteit van jeugdgroepen flink bij aan de hoogte van de criminaliteitscijfers en het gevoel van onveiligheid. Niet alleen bij de inwoners, maar ook bij de ondernemers en bezoekers van Den Haag. Er ligt nog altijd een stevige uitdaging en er is geen reden om achterover te leunen.

Daarom is de werkwijze aangepast aan de aard en modus operandi van hedendaagse jeugdgroepen. Vaste groepslidmaatschappen zijn van vroeger. De samenstelling van de groepen is meer fluïde geworden. Onder invloed van onder meer sociale media zijn jeugdgroepen minder honkvast en opereren ze ook buiten de eigen wijk en soms ook buiten onze gemeente. Dat werkt ook andersom. Het steekincident waarbij de zeventienjarige Myron om het leven kwam, werd door Delftse jongeren op de Rijswijkseweg gepleegd.

Met een actualisatie van de werkprocessen krijgen de vele partners in de keten van de bestrijding jeugdcriminaliteit steeds meer grip op hun werk. Bijvoorbeeld waar het gaat om de definitie van incidenten en het soort samenwerking dat daarbij op gang hoort te komen.

Helaas is er naast een afname van de jeugdcriminaliteit en een succesvolle aanpak van criminele jeugdgroepen ook sprake van verharding. Een kleine groep jongeren is betrokken bij zeer ernstige geweldsmisdrijven. Het aantal jongeren dat betrokken is bij incidenten waarin mensen het leven laten, daalt gelukkig wel.

Ook in onze stad zijn we getuige van die verharding. Met de driehoek bezocht ik het Schipperskwartier na een fatale steekpartij. Ook sprak ik met bewoners en ondernemers bij de Berensteinlaan na een heftig geweldsmisdrijf.

Het bestrijden van dit soort geweld is complex. We nemen daarbij de hele economische- en sociale context in beschouwing. Armoede, gebrek aan onderwijs, maar ook de straat en de mores in de families van daders. Zo kijken sommige ouders weg van de onverklaarbare inkomsten van hun kinderen en geldt soms een ‘no snitch’ cultuur, waarin criminaliteit – al dan niet onder groepsdruk – wordt stilgehouden. De moeders blijken vaak een belangrijke sleutel tot verandering, daarom betrekken we hen bij onze aanpak.

Het doorbreken van negatieve patronen vraagt een brede scope, samenwerking en geduld. U heeft daarin vijftien jaar ervaring en veel bereikt. Voor die toewijding en vasthoudendheid wil ik iedereen hier bedanken. Bedanken en aanmoedigen om door te gaan. Steeds zoeken naar aanpassing aan nieuwe omstandigheden en -inzichten. Elkaar daarin meenemen.

Daarom is het goed dat u elkaar hier treft in deze werkconferentie. Om ervaringen en dilemma’s te delen, om manieren te vinden waarin de omgeving van daders juist kan worden ingezet om misdrijven en recidive te voorkomen. Om recht te doen aan slachtoffers. Blijf elkaar opzoeken. Niet alleen vandaag, maar ook morgen en daarna.