Toespraak door burgemeester Jan van Zanen bij de herdenking op het Militaire Erehof, 10 mei 2022
Militairen, nabestaanden en belangstellenden,
82 jaar geleden, op vrijdag 10 mei 1940, viel nazi-Duitsland ons land binnen.
Al in de vroege ochtenduren van die dag barstte de slag om de Residentie in volle hevigheid los.
Vandaag herdenken wij de mannen die in die meidagen zo moedig onze stad en ons land verdedigden.
Gelukkig kunnen wij dat, na twee coronajaren, vandaag weer doen als vanouds.
Hier, met elkaar, bij het Militaire Erehof op de Algemene Begraafplaats van Den Haag.
Na de pandemie is er nu iets anders dat zijn schaduw over deze bijeenkomst werpt: de oorlog in Oekraïne.
De beelden van die oorlog herinneren ons – en zeker de ooggetuigen van toen – op wrange wijze aan de jaren 1940-1945.
Wij, hier bijeen, realiseren ons dan ook eens te meer hoe kwetsbaar een leven in vrede en vrijheid is.
En dat die vrede en vrijheid soms met man en macht verdedigd moeten worden.
Vaak eist die strijd het hoogste offer.
De mannen die hier begraven liggen brachten dat offer.
Heldhaftig stelden zij zich teweer tegen een regime waarvan de moorddadige intenties op gruwelijke wijze zouden worden bevestigd.
Een van de mannen die hier begraven liggen is Leendert van der Struis.
Geboren op 6 december 1919 in Vlaardingen.
Leendert was beroeps bij de Marine en voer als schutter op torpedobootjager Z-5.
Op 10 mei 1940 lag de Z-5 voor Hoek van Holland en kreeg al vroeg in de ochtend de opdracht van de Marinestaf de Duitsers bij de Willemsbrug in Rotterdam te helpen bestrijden.
Enkele hulpmijnenvegers verleenden assistentie.
De Z-5 zette tot tweemaal toe de aanval in.
Bij de tweede aanval wierp een Duitse bommenwerper bommen naast en achter het schip.
Leendert van der Struis raakte daarbij door een bomscherf zwaargewond.
De Z-5 trok zich vervolgens terug naar Hoek van Holland en vandaar uit is Leendert naar een ziekenhuis in Den Haag gebracht.
Het verhaal gaat dat zijn vader op de kade stond en dat Leendert nog riep: “Pa, ik heb ze geraakt”.
Leendert overleed aan zijn verwondingen op 12 mei, twintig jaar oud.
Een tragisch toeval wil dat de vader van Leendert van der Struis de meidagen ook niet zou overleven.
Vader Van der Struis was werkzaam op de loodsboot 19, die onder bevel van de marine was geplaatst.
De bemanning, aangevuld met Engelse militairen, vertrok naar Rotterdam om daar het goud bij de Nederlandse bank op te halen.
Op de terugweg op 11 mei voer de loodsboot bij Vlaardingen op een Duitse mijn en daarbij kwam pa van der Struis om het leven, één dag voordat zijn zoon zou sterven.
Zo sloeg het noodloot dubbelhard toe in het gezin Van der Struis.
Zoals dit verhaal van Leendert van der Struis en dat van zijn vader, zo gaan er verhalen schuil achter elk van de 167 namen op dit monument.
167 mannen die wij gedenken met groot respect en diepe eerbied.
Vandaag én in de toekomst.
In de wetenschap dat zij vochten voor de vrijheid.
De vrijheid die ook de onze is.
