Toespraak door Jan van Zanen bij de uitreiking van een Koninklijke onderscheiding aan Peter van Bergen, 13 maart 2024
Geachte aanwezigen,
Beste Peter van Bergen,
Voel me een bevoorrecht mens, want ik mag u maar liefst tweemaal feliciteren.
Om te beginnen met uw verjaardag.
67 lentes telt u inmiddels.
Van harte.
13 maart is echter óók de dag waarop u Studio Loos heeft opgericht.
Vandaag precies twintig jaar geleden.
Loos behoorde toentertijd tot de pioniers van DCR, de culturele broedplaats in de voormalige elektriciteitsfabriek aan het De Constant Rebecqueplein, waar we vandaag zijn.
Studio Loos is inmiddels niet meer weg te denken uit Den Haag.
Het is dé plek voor iedereen die zich bezighoudt met hedendaagse, geïmproviseerde of elektronische muziek.
Hier kunnen musici aan de slag om te componeren, te experimenteren, nieuwe wegen te zoeken, te repeteren en uit te voeren.
Iemand vroeg u ooit: waar komt die naam Loos toch vandaan?
Waarop u, die ‘wegkomt’ uit Tubbergen in het mooie Twente, kon antwoorden: Loos komt van ‘loos gaan’ als ‘uit je dak gaan’.
En dat doet u tot op heden, met grote regelmaat.
En velen met u, musici én luisteraars.
Onder wie leden van de Koninklijke familie, waarover later meer.
Loos was ook de naam van uw eerste bandje.
U was inmiddels naar Den Haag gekomen om hier te studeren aan het conservatorium.
De naam Loos bleef u trouw, want later volgde de Loos stichting en het Loos ensemble:
begonnen, in uw woorden, als ‘garagegroepje’ dat keiharde, Amerikaanse funk speelde, met veel ruimte voor vrije improvisatie.
Een ‘optredend laboratorium’.
Het Loos ensemble vergaarde internationale roem en werkte met beroemdheden uit de avant-garde wereld als Misha Mengelberg.
Aanvankelijk speelde het ensemble alleen composities van uw hand, waarin het geschreven materiaal naadloos overging in improvisaties.
Later gingen ook andere componisten schrijven voor Loos, onder wie de beroemde Louis Andriessen.
Daarnaast speelde u vaak in andere ensembles, zoals de David Kweksilber Big Band.
Daarmee bent in 2015 nog opgetreden voor de Koninklijke familie, tijdens de viering van Koningsdag in Dordrecht.
Tegen het eind van dat concert gaf u een wat abstracte solo op de tenorsaxofoon ten beste.
Op de vraag van Prinses Beatrix wat u daarmee bedoeld had, vertelde u haar dat u een dialoog tussen de Koning en de Koningin in uw hoofd had.
Waarop de Prinses met een grote lach antwoordde: “O, ik dacht dat u boerderijgeluiden probeerde uit te beelden”.
Naast het zelf componeren en musiceren, hecht u er veel waarde aan om uw kennis te delen met anderen, door middel van workshops en lezingen, ook in het buitenland.
Ook bent u actief als muziekdocent in het basisonderwijs.
Zelf promoveerde u vorig jaar aan de Vrije Universiteit Brussel op een proefschrift met als titel ‘Improvisatie, Interactiviteit, Instabiliteit: Artistieke Transformaties’.
Dat mag u me nog eens uitleggen.
Beste Peter van Bergen,
Uw staat van dienst in de geïmproviseerde muziek is indrukwekkend.
En niet onopgemerkt gebleven.
Het is met veel plezier dat ik u mag vertellen dat u een Koninklijke onderscheiding is toegekend.
Van harte gefeliciteerd.
