Toespraak door Jan van Zanen bij de onthulling van de plaquette bij het beeld van Het paard van de schillenboer in het Hannemanplantsoen, 22 november 2024
Beste allemaal,
In het bijzonder: Axel van der Kraan (de maker van het beeld),
Meer dan 550 beelden sieren onze stad.
Marko Fehres, hier ook aanwezig, heeft er een leuke en informatieve serie over gemaakt onder de titel ‘Wat een verbeelding’ die nog steeds loopt op Omroep West.
Ook op de site Buitenkunst van Stroom Den Haag is veel te lezen over al die beelden.
Het oudste vrijstaande beeld in Den Haag is het ruiterstandbeeld van Willem van Oranje voor het Paleis Noordeinde, uit 1845.
Een veldheer hoog te paard, verheven boven het volk, zo zag men in die tijd een heerser.
Hoe groot is het contrast met het beeld hier in het Hannemanplantsoen.
Hier geen paard van een machtig man, maar het werkpaard van de schillenboer.
Het hoofd weliswaar naar beneden gericht, maar toch stoer en krachtig.
De schillenboer kwam vroeger met paard en wagen de schillen en ander groen afval aan huis ophalen.
Heb het als kleine jongen zelf nog meegemaakt.
Eind jaren zeventig verdween de schillenboer uit het straatbeeld.
Toen een jaar of tien later het plan ontstond om hier een beeld neer te zetten, luidde de vraag: hoe zou een monument voor de Schilderswijk eruitzien?
Kunstenaars Helena van der Kraan – zij is helaas in 2020 overleden – en haar man Axel van der Kraan begonnen aan een onderzoek.
Op de lijstjes die zij onder ogen kregen, stond vaak het ‘schillenpaard’.
Als symbool voor een tijd definitief voorbij was.
Een tijd van hard werken en ontberingen en weinig of geen luxe, maar ook van alledaagse dingen die zo vertrouwd waren.
Zoals de schillenboer in de straat, met zijn paard en wagen.
Zelfs nog in de tijd toen het verkeer grotendeels was gemotoriseerd.
Dat is goed te zien op een filmpje uit 1979, geen video maar super-8 zonder geluid, dat op de beeldbank van het gemeentearchief te bewonderen is.
Het is hier vlakbij opgenomen, in de Wellingtonstraat en de Westenbergstraat.
Tegen de achtergrond van de destijds nog nieuwe huizen zien we de schillenboer in actie.
Mét z’n paard en wagen, waarop het einde een paar jochies meerijden.
Diezelfde beeldbank bevat ook een foto van twee dames, op bezoek in het atelier van Helena en Axel van der Kraan.
Het zijn de vrouwen aan wie wij te danken hebben dat dit mooie beeld hier staat: mevrouw Van der Linden en mevrouw van der Gruut.
Helaas allebei ook niet meer onder ons.
En dat brengt mij bij twee mensen die ervoor hebben gezorgd dat wij hier vandaag bijeen zijn: Wilma en Greet.
Mevrouw Van der Linden was de moeder van Wilma.
Samen met Greet heeft zij ervoor gezorgd dat er een plaquette is gekomen die uitlegt waarom hier uitgerekend een paard staat.
Paarden maakten deel uit van het leven hier, ze bepaalden het straatbeeld.
Veel mensen hadden een werkpaard, dat vaak in de tuin stond.
Hoe het daar kwam?
Door de gang.
De tekst van dat bekende liedje is dus niet helemaal uit de lucht gegrepen…😉
Hoop van harte dat dankzij de tekst op deze plaquette het schillenpaard, zijn baas de schillenboer én alle andere paarden van de Schilderswijk niet vergeten worden.
Hun geschiedenis is het waard om door te geven.
Daarom: Wilma en Greet, heel veel dank.
