Geachte professor,

Geachte aanwezigen,

Heel bijzonder om één van mijn eerste publieke optredens als burgemeester van Den Haag in de setting van uw huiskamer te hebben.

Bijzonder omdat de situatie rondom corona ons telkens weer vraagt goed na te denken over samenkomsten. Niets is meer vanzelfsprekend. Anderzijds: bijzonder om direct dichtbij inwoners van deze mooie stad binnen te mogen komen. Een eer om dat dan ook nog eens te doen in de huiskamer van het boegbeeld van de medische ethiek in ons land. Leuk ook om uw broer Frans weer te zien.

Vandaag zou u uw afscheidsrede hebben uitgesproken in Rotterdam, waar u sinds 1989 werkzaam bent als hoogleraar Gezondheidsethiek en afdelingshoofd Medische ethiek, filosofie en geschiedenis in het Erasmus Universitair Medisch Centrum. Corona besloot anders en zo wordt u hier vandaag verrast door enkele collega’s én door mij.

Van een grote setting naar een kleine bijeenkomst: het omschrijft eigenlijk mooi hoe u uw ingewikkelde grote vakgebied geopend heeft, toegankelijk heeft gemaakt en dichtbij mensen heeft kunnen brengen. Artsen, studenten, politici, beleidsmakers, burgers: dankzij uw inspirerende wijze van vertellen over dat snijvlak van zorg en ethiek zijn lastige thema’s in publieke debatten aan de orde gekomen.

Als gevolg daarvan zijn wij in Nederland opvallend open als het gaat om dit soort ingewikkelde kwesties. Een heel actueel voorbeeld van zo’n medisch-ethisch vraagstuk is de discussie over de selectie voor IC-opname van corona-patiënten. Van ethici, artsen en juristen tot ingezonden brieven van burgers in de krant: we hebben het er met elkaar over.

Niet alleen bent u een van de meest invloedrijke grondleggers van het vak in Nederland, u wist in al die jaren met onvermoeibare gedrevenheid, flair en humor de medische ethiek op de kaart te zetten.

Dat deed u in uw werk als hoogleraar maar ook in talrijke adviescommissies en -raden op het gebied van gezondheidszorg.

U heeft onder meer belangrijke bijdragen geleverd aan de ontwikkeling en discussies rond de Embryowet, de Wet Medisch Wetenschappelijk Onderzoek met Mensen en de Euthanasiewet. U had zitting in de Gezondheidsraad, de Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek (ik was er zelf als opvolger van Lien Vos-van Gorter ook lid van), het Centrum voor Ethiek en Gezondheid. En ook internationaal onder meer als lid van de EGE, een belangrijk adviesorgaan van de Europese Commissie en als bestuurslid van de International Association of Bioethics.

In de vele publicaties en presentaties van uw hand, die zich kenmerken door een levendige leesbaarheid,  betrekt u graag voorbeelden uit literatuur, film en andere kunstvormen.

Met humor en begrip kijken naar de dilemma’s waar wij als mens voor kunnen komen te staan. Een beeld krijgen van hoe mensen denken, inzicht hebben in het menselijk handelen en vooral ook: goed kunnen onderbouwen waarom een bepaalde oplossing ethisch gezien de juiste zou kunnen zijn. Dát is wat u betreft de taak van de medisch-ethische wetenschap: dichtbij de mensen en openstaand voor meerdere visies.

Heel bewust houdt u zich liever verre van wetenschappelijk en afstandelijk taalgebruik. “Af en toe doe ik mijn best en schrijf ik iets heel saais, waarvan de lezers dan hopelijk denken dat het heel geleerd is.” Dit zei u jaren geleden in een interview. Prachtig. Het illustreert uw relativeringsvermogen.

Het gaat ú erom dat wetenschap vooral toegankelijk en herkenbaar is. U neemt afscheid van uw werk als hoogleraar, maar die boeiende materie die de ethiek nu eenmaal is, zult u ongetwijfeld niet loslaten. U laat een indrukwekkende erfenis aan kennis, wet- en regelgeving achter. Met grote dankbaarheid en respect wordt naar uw inzet en betrokkenheid gekeken.

Het doet mij dan ook groot plezier u te mogen melden dat Zijne Majesteit de Koning heeft besloten u,

Inez Duconia de Beaufort 

te benoemen tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau vanwege uw grote en langdurige verdiensten voor de ontwikkeling van de medische ethiek en uw bijdragen aan de open publieke discussie over medisch-ethische kwesties in binnen- en buitenland.

Van harte gelukgewenst.