Toespraak door Jan van Zanen bij de herdenking van de deportatie van de onderduikers uit het ‘Haagse Achterhuis’, Reinkenstraat 19, 23 maart 2023
Goedemorgen allemaal,
En vooral: beste leerlingen van groep 8 van de Da Costaschool,
Een vreselijke gebeurtenis.
Dat is wat wij hier vandaag herdenken.
80 jaar geleden werden 24 Joodse onderduikers opgepakt.
En vervolgens weggevoerd en vermoord.
De plaquette, 21 jaar geleden onthuld door toenmalig burgemeester Deetman en rabbijn Soetendorp, herinnert eraan.
Meteen in het begin hebben leerlingen van groep 8 van de Da Costaschool dit monument geadopteerd.
Met hulp en inzet van ’juf’ Annerie Boekhout.
En daar ben ik heel blij om.
Jullie zorgen er op deze manier voor dat we niet vergeten wat hier is gebeurd.
De moord op de Joodse inwoners van ons land is en blijft een gruwelijk hoofdstuk uit onze geschiedenis.
Den Haag had in 1940 de op één na grootste Joodse gemeenschap van Nederland.
Na de oorlog was daar bijna niemand van over.
De Jodenvervolging heeft ons een bittere les geleerd: dat we nooit mogen toestaan dat mensen worden buitengesloten en gediscrimineerd.
Toen, in de oorlogsjaren, werden de Joodse mensen stap voor stap beroofd van hun rechten en van hun bezit en in het nauw gedreven.
Totdat ze uiteindelijk werden opgejaagd, zoals hier is gebeurd, en werden vermoord.
Maar jullie weten óók dat er mensen waren, moedige mensen, die de Joodse inwoners probeerden te helpen.
Onder hen opvallend veel vrouwen.
Zoals Mies Walbeehm, dochter van een Indonesische moeder en een Nederlandse vader.
In dit kleine flatje liet ze soms wel 30 mensen tegelijk onderduiken.
In het ‘Haagse Achterhuis’.
Daarbij kreeg ze hulp van net zulke moedige mensen, zoals mevrouw Eman.
En natuurlijk mevrouw Van der Harst-Groen, die later nog vaak op de Da Costaschool kwam vertellen over de oorlog.
Zij is er niet meer.
Wij en zeker ook jullie, zullen haar verhaal doorvertellen.
Wat hier is gebeurd tijdens de oorlog.
Laten we er samen voor zorgen dat de mensen die zich hier probeerden te verbergen, niet vergeten worden.
Maar voortleven in onze herinnering.
En laten we er samen voor waken dat zoiets nooit, nooit meer kan gebeuren.
Dank jullie wel.
