Toespraak door Jan van Zanen bij de uitreiking van een Koninklijke onderscheiding aan Erik Hoencamp, 14 februari 2024

Geachte aanwezigen,

Geachte professor Hoencamp,

Het beschavingspeil van een samenleving is af te lezen van de kwaliteit van de zorg die zij aan haar kwetsbaren en gekwetsten verleent.

U, professor Hoencamp, heeft uw leven gewijd aan de zorg voor een bijzonder kwetsbare groep: mensen met een psychiatrische of geestelijke beperking.

Uw loopbaan begon in Den Haag op 1 januari 1975, na het afronden van uw studie in Leiden.

Bijna veertig jaar bent u als psychiater/psychotherapeut, A-opleider en directeur zorg in dienst geweest bij Parnassia Groep en haar voorgangers.

Daarnaast was u gedurende tien jaar hoogleraar klinische psychologie aan de Universiteit Leiden.

Uw bijdrage gedurende uw werkzame leven aan de ontwikkeling -en de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg in Nederland is indrukwekkend.

Met uw pensionering in 2014 kwam daaraan geenszins een einde.

U zette het eerder begonnen vrijwilligerswerk in de geestelijke gezondheidszorg voort.

Dat werk speelde zich voor een belangrijk deel af in het buitenland, met name op Sint Maarten en in Oekraïne.

Op Sint Maarten verving u jarenlang de twee lokale psychiaters van de Mental Health Foundation tijdens hun jaarlijkse vakantie.

U begon daarmee in 2009, toen u nog werkte.

Daarnaast was u vrijwillig en onbetaald adviseur van het bestuur van de Mental Health Foundation, in het bijzonder waar het ging om de herbouw van het ziekenhuis na de orkaan Irma.

In ongeveer dezelfde tijd, 2008, werd u de motor achter het programma van stichting Soft Tulip voor de ontwikkeling van de geestelijke gezondheidszorg in Oekraïne.

In samenwerking met Oekraïense zorgprofessionals heeft u de afgelopen jaren heel veel werk verricht om verbetering te brengen in de vaak zeer moeilijke omstandigheden waarin mensen met een psychiatrische of geestelijke beperking daar moeten leven.

Vaak zijn ze ‘opgeborgen’ in zogeheten ‘internats’ uit de Sovjettijd, ver van de bewoonde wereld, in wat u eens omschreef als ‘Verwegstopisstan’.

Tot voor kort bezocht u tweemaal per jaar zorginstellingen in de Karpatenregio, zelfs nadat Rusland Oekraïne was binnengevallen.

In augustus 2022 begon u met online tweewekelijkse intervisiegesprekken met een groep van ongeveer twintig Oekraïense sociaal werkers en psychologen, die in hun persoonlijke en professionele leven geconfronteerd worden met de ernstige gevolgen van de oorlog.

Professor Hoencamp,

Bijna een halve eeuw zet u zich, onvermoeibaar en bijzonder betrokken, in voor de geestelijke gezondheidszorg in Nederland en ver daarbuiten.

Uw buitengewone inzet voor uw medemens die op zorg is aangewezen, is uitzonderlijk én niet onopgemerkt gebleven.

Het doet mij dan ook heel veel plezier u te melden dat u voor uw levenswerk een Koninklijke onderscheiding is toegekend.

Van harte gelukgewenst.