Er staat een stevige wind vanochtend tijdens mijn wandeltocht heen en weer naar de boulevard. Begin even voor half negen met een digitale vergadering van het Regionaal BeleidsTeam (RBT) van de Veiligheidsregio Haaglanden. Marjolein Hoogland is er dit keer namens het Openbaar Ministerie, wethouder Karin Schrederhof namens Delft. Begeef me vervolgens richting het Trekvlietplein. Hier staan vier monumenten voor medewerkers die destijds in de buitendienst (nu HaagsVeegBedrijf en HaagseMilieuServices) en bij de vroegere gemeentelijke bedrijven werkten. Ook op de vierde verdieping in het stadhuis hangen (drie) plaquettes voor omgekomen medewerkers die tijdens de oorlog op het stadhuis werkzaam waren. In normale omstandigheden wordt de herdenking op het Trekvlietplein bijgewoond door ongeveer honderdvijftig personen. Als alternatief wordt dit jaar de herdenking opgenomen. Het is via het gemeentelijk youtube kanaal te zien voor de nabestaanden. De namen van alle 79 in de oorlog omgekomen medewerkers van de gemeente komen in de video voorbij. Gemeentesecretaris Ilma Merx heeft alle medewerkers uitgenodigd de herdenking op werknet te bekijken. Drink een kopje koffie in het fraaie pand. Leg vervolgens buiten – het is even droog – samen met Ilma een krans en houdt een toespraak. Daarin staan drie personen centraal: Theodorus Versluis, stratenmaker bij de gemeente, Arnold Broekhuizen, technisch opzichter en Louis Joël, die bij de gemeente was begonnen als schrijver tweede klasse. Een willekeurige greep uit de lange lijst om te laten zien dat achter de getallen levens en geschiedenissen schuil gaan. Valerie Kuypers en Wil Looijestijn maken foto’s, trompettist Wouter Klück treedt op, Lois Nieuwenhoven maakt de opnamen en Jennifer Hielkema en Gert-Jan Aleman zorgen ervoor dat de plechtigheid goed verloopt.

Op het Stadhuis aangekomen volgt in een informele setting de overhandiging van een allereerste exemplaar van het boek ‘Children of Al Andalus’ door de auteur Rick Leeuwestein en de fotograaf Hicham Ghalbane. Het boek vertelt het verhaal van veertig Marokkaans-Andalusische families wier voorouders verdreven werden van het Iberisch schiereiland (Al Andalus). Een geschiedenis van harmonieus samenleven van Joden en Moslims in Noord-Afrika, de vlucht en een nieuw begin in de Lage Landen. Hicham’s zoontje Emir is erbij.

Ook de wethouders leggen vandaag kransen op verschillende herdenkingsplekken in Den Haag. Leg zelf een tweede krans bij het Haags Herdenkingsmonument op het Carnegieplein vlakbij het Vredespaleis. Sta hier samen met Robbert Baruch namens het organisatiecomité. Het tijdstip van de kranslegging is vooraf niet bekend gemaakt. Bedoeld om geen publiek te trekken. Raar idee, maar nodig in coronatijd. De plechtigheid wordt vastgelegd door Omroep West. Zo kunnen we het toch delen met de stad. Een waardig stiltemoment, vooraf gegaan door een zuiver signaal taptoe van de trompettist van het Regimentsfanfare Garde Grenadiers en Jagers. Fotografeer onderweg de vlaggen-halfstok langs de Hofvijver: ook zo’n plek waar je vandaag even stil staat.

Aan de rand van de Scheveningse bosjes, in het Van Stolkpark aan de zuidwestzijde van de Waterpartij, staat het monument dat herinnert aan de 54 gevallenen van het Englandspiel. Het monument staat hier vanwege het witte huis vlak achter het monument aan de Hogeweg. Tijdens de oorlog zat hier de Sicherheitsdienst. Hier werden slachtoffers van het spionagedrama verhoord. Leg hier samen met de Commandant van de Koninklijke Marechaussee (en de Gouverneur der Residentie) luitenant-generaal Hans Leijtens een krans. De middag staat in het teken van een aantal bezoekjes. Doe dat met Marja Bolier een recent gepensioneerde medewerkster van het bestuurssecretariaat die mij graag de stad laat zien.

Gaan op het Frederik Hendrikplein even langs bij het monument ‘de Indische tantes’. Zij staan daar sinds 2013 op initiatief van schrijfster Yvonne Keuls, die onder andere een boek schreef over haar Indische tantes. De maker van het beeld is de Haagse kunstenaar Loek Bos.  Het monument staat symbool voor de gewone mens en voor de Indische tante die berooid is achtergebleven, maar haar schouders eronder zette en doorging.

Eten buiten op het pleinterras een broodje bij Brasserie OCK & More, deze week geopend in de Loosduinse Hoofdstraat. Jolanthe van den Berge wil hier een ontmoetingsplek creëren voor de bewoners van Loosduinen. Ervaring heeft ze opgedaan bij haar vorige projecten op het Landgoed Ockenburg.

Stadsdeeldirecteur Mustapha el Boumeshouli en de voorzitter van de Commissie Loosduinen Pjer Wijsman staan al bij de molen De Korenaer aan de Margaretha van Hennebergweg gereed. Gediplomeerd molenaar Rien Koolstra en stichtingsvoorzitter Hedy Fris vertellen over de geschiedenis van de molen en leiden me rond. Geniet van het prachtige uitzicht vanaf de eerste etage. Neem afscheid van Marja. Fris me thuis even op, heb telefonisch overleg met bestuursadviseur Bernadette van der Wal en met ambtsvoorganger Johan Remkes (‘Gouverneur, gaat het goed met u?’). Bel ook met wethouder Martijn Balster. Ga aan het begin van de avond naar de Grote Kerk.

Ooit kende Den Haag daar een centrale dodenherdenking. Wietske Verkuyl, bestuurslid van de stichting Prinsjesdagviering en predikant in de Abdijkerk in Loosduinen, nam de traditie weer op. Beluister emotionele jeugdherinneringen van Paul van Vliet en een toespraak van rabbijn Albert Ringer. Er is muziek van Dmitri Shostakovich door het strijkkwartet April en zang van Shura Lipovsky. De jonge dichters Eva en Aya dragen voor uit eigen werk. Het gonst nog lang na. Houd ook zelf een toespraak. Vijftienduizend oorlogsdoden in Den Haag. Door oorlogsgeweld, honger en als antwoord op verzet. Maar het overgrote deel van de omgekomen Hagenaars bestaat uit de twaalfduizend joden die hier omkwamen of werden weggevoerd naar de kampen. Het blijft niet te bevatten. Bel met m’n ouders in Edam.

Ben net op tijd terug thuis om de televisiebeelden van de kranslegging bij het Nationaal monument op de Dam in Amsterdam te zien. Beluister de 5 mei lezing van André van Duin. Hij ontroert me (‘ … Daarom ben ik dankbaar… Dankbaar, dat ik in vrijheid kan leven en dankbaar dat ik in dit land geboren ben …’). Kijk later op de avond (terug) naar: Jetje van Radio Oranje: Van het één kwam het ander. Deze documentaire gaat over Jetty Paerl (1921-2013) die als Jetje van Radio Oranje in de oorlog vanuit Londen met haar liedjes troost bracht aan Nederlanders die in bezet gebied heimelijk naar een verborgen radiootje durfden te luisteren. En over haar echtgenoot en tekenaar Cees Bantzinger (1914-1985). Dochter Anne-Rose tipte me over de uitzending. Ken moeder en dochter uit mijn Amstelveense tijd, kreeg een mooie foto bij mijn afscheid als burgemeester daar.

Begrijp ook van Anne-Rose dat er via www.theaternadedam.nl een reconstructie van Radio Oranje te zien is. Een uitvoering van Cabaret De Watergeus waarin Anne-Rose zelf ook een aantal liedjes van haar moeder zingt. Bijzonder allemaal.