Ga even voor half zeven zwemmen. Kleed me om. Werkontbijt met een groot deel van beide delegaties. Een Nederlandse meneer spreekt me aan. Hij is viroloog en voor een groot congres in Suriname, zijn naam is Jan Sinnige (net zoals mijn woordvoerder). ‘Weet u? Ik krijg wel eens boze berichtjes. Die zijn dan voor uw woordvoerder bedoeld en niet voor mij’, vertelt hij lachend. Ga met Maarten en Irene in een busje richting Lelydorp iets ten zuiden van Paramaribo. Bel (terug) naar Commissaris van de Koning Jaap Smit. Kopen onderweg aan de Latourweg bij Hai Hong en Ou Mai supermarkt de kranten van vandaag. De gehele ochtend staat in het teken van bezoeken aan de twee districten in Wanica (en Para). Begin aan de Tawajarieweg in Wanica Zuid-Oost. Medewerkers van het district, oftewel de geüniformeerden zoals ze in Suriname zeggen, ontvangen ons hartelijk. Het is het hoger kader van de districten dat een uniform draagt. Vandaag dragen ze wit, een hele eer, want het is het ceremoniële kostuum. Krijg bij aankomst een fraaie orchidee opgespeld.

Shafiek Goelaman, de districtscommissaris (DC) en ook deken van alle districtscommissarissen in Suriname verwelkomt me. Marlene Joden, de DC van Para (waarin het vliegveld Zanderij ligt) is ook aanwezig. Helaas lukte het in de krappe tijd niet ook haar district zelf te bezoeken. In de zaal start het formele gedeelte met het zingen van het volkslied.

‘ … God zij met ons Suriname

Hij verhef ons heerlijk land

Hoe wij hier ook samen kwamen

Aan zijn grond zijn wij verpand

Werkend houden w’in gedachten

Recht en waarheid maken vrij

Al wat goed is te betrachten

Dat geeft aan ons land waardij …’.

Korte toespraken van de DC en mijzelf volgen. Sarwan Ghoerbin verzorgt een muzikaal intermezzo. Daarna ‘trekken wij ons terug’ ofwel praat ik verder met Shafiek en Marlene in een kleiner gezelschap over de opgaven waar de DC voor staat en waar we bij kunnen helpen. Bezoek na afloop het Burger Informatie Centrum. Eigenlijk is dit het klantcontactcentrum van de districten waar ze graag over willen sparren met Nederlandse gemeenten. De moeite waard.

Ga onder politiebegeleiding meteen door naar district Wanica Noordwest. Rijden daartoe naar de Commissaris Weytingweg.

Onderweg krijg ik een emailbericht van Hugo Landkoer, zoon van Henk. ‘ … Onlangs werd ik door een tante van mij erop gewezen, dat u tijdens een gesprek met de heer Santokhi in Suriname, mijn vader Henk Landkoer aanhaalde als een motivatie om naar Suriname af te reizen … Van mijn moeder begreep ik dat u een goede relatie met mijn vader had en vooral het onderwerp “de onafhankelijkheid van Suriname” met hem besprak … Zelf vind ik het ontroerend wanneer ik toevallig oud-leerlingen van mijn vader over hem hoor spreken en dit zijn voornamelijk zeer positieve verhalen … Eén jaar voor zijn overlijden ben ik zelf werkzaam geraakt in het (speciaal) onderwijs, en ik zou willen dat men over 50 jaar net zo over mij spreekt als u over mijn vader. Ik wil u bedanken voor deze leuke herinnering aan Henk, welke mij zeer heeft geëmotioneerd …’. Lief.

In Wanica Noordwest staan DC Shuraksha Sital-Hirasingh en haar mensen klaar om ons te ontvangen. Strak in het witte uniform ook hier. Het volkslied wordt gezongen. De DC maakte eerder kennis met de VNG tijdens een vakantie in Nederland. Ze vertelt over de projecten waar ze aan werken. Ook hier zijn er financiële tekorten en is er veel werk te doen. Spreek zelf over mijn band met het lokaal bestuur en het vertrouwen daarin. Word aangenaam verrast door een dans van Shanita Bhagwandin met een mix van traditionele Indiase dans en Surinaamse fusion.

Neem afscheid en reis heen en weer naar een van de initiatieven die samen met ondernemers zijn gestart. Aan de Frederikshoopweg is de Magenta Farmers Market geopend, een ‘drive-thru’ markt voor onder meer groenten, fruit, vlees en vis. Boeren en mensen met kostgrondjes (kleine stukjes grond) kunnen er hun producten verkopen. Door een corona maatregel waarbij iedereen langs de kant van de weg mocht verkopen heeft de markt het nu lastig. Hopelijk volgen snel betere tijden.

Zijn aan het begin van de middag terug in Paramaribo. Bezoeken in hartje stad achtereenvolgens boekhandel Vaco in de Domineestraat, souvenirshop Readytex aan de Maagdenstraat en het postkantoor aan het Kerkplein. Zijn op tijd terug in het hotel. Fris me op en loop richting de banquet-hall. Woon met veel trots en plezier het seminar bij over het thema ‘decentralisatie’ dat de VNG samen met het ministerie van Regionale Ontwikkeling en Sport (ROS) heeft georganiseerd. De kracht van het lokale bestuur verbindt de Surinaamse districten met de Nederlandse gemeenten. Hoewel de wettelijke kaders voor het lokale bestuur in de landen verschillen, zijn er ook veel overeenkomsten. Lokale bestuurders en medewerkers werken elke dag aan de ontwikkeling van de lokale gemeenschappen en de lokale economie. Werken aan veiligheid en gaan om met de uitdagingen van te veel of te weinig water, om maar een paar onderwerpen te noemen. In Suriname zijn met de opeenvolgende decentralisatieprogramma’s stappen gezet op weg naar meer decentralisatie. Onder meer door financiële decentralisatie en een districtsfonds. Deze stappen zijn bemoedigend. Toch is nog een lange weg te gaan. Wat zijn de lessen die in Nederland geleerd zijn over decentralisatie en wat zijn de mogelijkheden om in Suriname vervolgstappen te zetten? Stoelen moeten worden aangesleept. De interesse is (nog) hoger dan verwacht en dat voor een ‘saai’ thema als decentralisatie. Mooi. Erg goed om er samen met ambtgenoot Femke Halsema en Sander Mager (vice-voorzitter van de Unie van Waterschappen) aan te mogen bijdragen.

Na het zingen van het volkslied spreekt mede-gastvrouw minister Gracia Emanuël enkele openingswoorden uit. Sharon Pinas treedt op als ceremoniemeester. OD Jennifer Jozefzoon-Wachter geeft een terugblik op de decentralisatie tot nu toe. Vertel in mijn verhaal over de noodzaak decentraliseren vooral samen te doen. Geef ook aan dat het alleen kan als de randvoorwaarden in orde zijn. Femke Halsema kleurt de decentralisatie in met onder andere het voorbeeld van de coronacrisis en hoe de lokale overheid daarbij als eerste de maatschappelijke effecten zag. Nadat Femke en ik een aantal vragen uit de zaal hebben beantwoord is er een korte pauze.

Onder leiding van Iris Gillead (docent Anton de Kom Universiteit, departement Public Administration) wordt na de pauze gediscussieerd in en met een panel. De aanwezige districtscommissarissen (nu gehuld in fraaie beige pakken, het werktenue) gaan stevig in op de financiële uitdagingen van de districten. Zij vertellen hoe zij daarmee om proberen te gaan (‘Het lijkt op een maandelijkse bedeltour’). De panelleden, Maverick Boejoekoe (directeur Ministerie van Regionale Ontwikkeling en Sport), Senrita Gobardhan (districtscommissaris Nickerie), Ludwig Mendelzoon (districtscommissaris van Brokopondo) en Sander Mager laten zich niet onbetuigd. De districtscommissaris van Paramaribo Noord-Oost Ricardo Bhola sluit af met een optimistische noot over de toekomst. Er is veel werk te doen, maar er is veerkracht in de samenleving en daar kan op gebouwd worden om Suriname mooier en sterker te maken. Waarvan akte.

Het seminar is volgens mij succesvol verlopen. Neem afscheid van de aanwezigen en verlaat met ambassadeur Henk van der Zwan het hotel voor een bezoek aan de imposante moskee van de Surinaamse Islamitische Vereniging (de hoofdvestiging van de Lahore Ahmadiyya Beweging) en de daarnaast gelegen Neve Shalom synagoge aan de Keizerstraat.

In mijn Amstelveense tijd heb ik contacten onderhouden met Menno ten Brink. Menno is onder meer begeleidend rabbijn van de Joodse gemeente in Suriname. Hij drukte me op het hart de Keizerstraat te bezoeken en de synagoge te zien. Lilly Duym en haar mede-bestuursleden leiden me rond. Ben zeer onder de indruk van de (grote) synagoge. De synagoge werd en wordt prachtig onderhouden in zeer lastige omstandigheden. Krijg na afloop een keppeltje van de Israëlitische gemeente Suriname kado.

Heel bijzonder in Suriname is hoe de verschillende religies samenleven, letterlijk naast elkaar. Zie deze moskee en synagoge als symbool van hoe religies ook naast elkaar kunnen bestaan.

Race terug naar het hotel. Fris me op. Woon aan het begin van de avond de door onze delegaties georganiseerde informele ontvangst bij. Het is buiten bij de Pier van het Torarica Resort. Hebben mensen uitgenodigd die we al hebben ontmoet tijdens ons werkbezoek of nog gaan ontmoeten die belangrijk zijn voor de toekomstige samenwerking. De ontvangst wordt druk bezocht. Spreek samen met ambtgenoot Halsema de aanwezigen kort toe. Vertellen over onze eerste indrukken. Maak onder meer kennis met Annelies Brinkman, freelancejournalist bij het ANP en met gemeenteraadslid Laura Kaper (Wageningen). Geef een kort radio-interview aan Jason Pinas over het doel van het werkbezoek en de rol van de VNG en VNG International.

Loop na afloop van de ontvangst samen met Rob Bhoendie, diaspora-adviseur van President Santokhi en burgemeester Halsema naar het kabinet van de President voor een informele ontmoeting met de President. We hebben een indringend gesprek over de uitdagingen van het land en op welke wijze daar het hoofd aan geboden kan worden. Hopen daar als lokale bestuurders iets in te kunnen betekenen. Krijg bij het afscheid een exemplaar van de publicatie ‘Regering Santhokhi-Brunswijk 2020-25 mei-2022, samen verder bouwen aan welvaart en welzijn’ mee. Terug in het hotel volgt een korte nazit met een paar medewerkers. Een lange en boeiende dag vol van ontmoetingen en verhalen zit erop.