Toespraak door Jan van Zanen bij de onthulling van het monument voor het trans-Atlantisch slavernijverleden, 30 juni 2025
Geachte aanwezigen,
Welkom bij de onthulling van het monument voor het trans-Atlantisch slavernijverleden.
In het bijzonder heet ik welkom de nazaten wier voorouders tot slaaf gemaakt zijn en de leden van het comité 30 juni/1 juli.
En natuurlijk alle andere aanwezigen die meehelpen om het verhaal van het slavernijverleden van onze stad te delen.
Daarnaast wil ik degenen welkom heten die zich hard gemaakt hebben voor erkenning, een inzet die heel ver teruggaat in de tijd.
A warm welcome to the artist Siwani, who designed this powerful and impressive monument.
Welkom ook Ronald Westerhuis, die het ontwerp heeft uitgevoerd.
Het is een mooi én krachtig monument geworden.
De kunstenaar heeft de profielen van Haagse nazaten erin verwerkt, symbolen uit talen van Afrikaanse gemeenschappen die kracht en de wil om te overleven uitdrukken, en uitspraken van Haagse nazaten.
Hier aan het Lange Voorhout woonde ooit de stedelijke elite die voor een deel volop profiteerde van het koloniale systeem en de slavernij.
Bovendien is en was het centrum van het landsbestuur hier dichtbij.
In Den Haag werden alle belangrijke beslissingen genomen aangaande het koloniale bewind en de slavernij.
Dat de erkenning van dit gegeven door de overheid belangrijk is, realiseer ik me.
De elite van toen die verdiende aan het systeem van slavernij en de regenten die het beleid bepaalden, waren geen toeschouwers die toevallig in dezelfde tijd leefden.
Zij waren mede-architecten van een gruwelijk, onmenselijk systeem van uitbuiting en onderdrukking.
Met de realisering van dit monument, een waardige plek van herinnering, zet Den Haag een belangrijke stap.
Een plek die bijdraagt aan het bewustzijn over deze beschamende geschiedenis.
Een plek worden waar mensen, nazaten van de trans-Atlantische slavernij, naartoe kunnen gaan om het leed te herdenken dat hun voorouders is aangedaan.
Een plek waar zij zich getroost kunnen voelen door erkenning van het slavernijverleden.
En, van essentieel belang: het slaat een brug naar de Hagenaars en Hagenezen van vandaag, naar het hier en nu.
Wij zijn de stad waar de wereldgemeenschap mensen ter verantwoording roept die misdaden tegen de menselijkheid op hun geweten hebben.
De slavernij was óók een misdaad tegen de menselijkheid.
Tegenwoordig zouden de verantwoordelijken in Den Haag terechtstaan.
De erkenning van dat feit heeft lang op zich laten wachten.
Terwijl juist die erkenning van het verschrikkelijke karakter van het systeem van slavernij en het leed dat het veroorzaakte, zo belangrijk is.
Zowel voor de nabestaanden als voor de gehele samenleving.
Want het slavernijverleden gaat ons allemaal aan.
Mijn dank is voor iedereen die eraan heeft bijgedragen dat het monument er nu is.
Met name de nazaten en de organisaties van Den Haag die zich ingezet hebben voor de erkenning van dit vreselijke verleden en de doorwerking daarvan tot op heden ervaren.
Mensen van kleur, ervaren nog altijd dat zij, als gevolg van de slavernij, op een andere manier bejegend worden. Ik denk aan vele jongeren die dit nog steeds ondergaan.
Dit monument symboliseert uw vasthoudendheid; het was een langdurig en niet altijd makkelijk proces.
Toch is dit, niet een eindpunt, eerder een beginpunt.
Het beginpunt van een ontwikkeling waarin de herinnering aan het leed dat de slavernij heeft veroorzaakt wordt verankerd in het collectieve geheugen van Den Haag.
De Haagse geschiedenis van de trans-Atlantische slavernij wordt zichtbaar in dit monument.
Op die geschiedenis hebben wij, mensen van hier en nu, geen invloed kunnen uitoefenen, we hebben hem te accepteren.
Toch hoop ik dat dit monument ook een plek van verbinding zal zijn, een plek om te leren en waar dialoog kan plaats vinden.
En het een heilzame bron van verwerking zal zijn, waarmee wij samen inhoud kunnen geven aan de toekomst.
Daar hebben wij, Haagse burgers van hier en nu wél invloed op.
Dank u.
