Opening van het Prinsjesfestival door Jan van Zanen, 11 september 2024

Beste Eddy Habben Jansen,

Goedemiddag iedereen,

Fijn dat we samen weer een nieuwe editie van het landelijke Prinsjesfestival openen. Dit festival is inmiddels een mooie traditie met activiteiten voor alle Hagenaars en Hagenezen. Maar ook voor mensen van ver daarbuiten. Er komen bijvoorbeeld mensen uit Limburg speciaal naar Den Haag voor het Prinsjesfestival. En overigens, geen idee waarom ie er is, maar ik ben een fan van Hans Vijlbrief.

Het thema van dit jaar spreekt mij aan: ‘de staat en de straat, menselijke maat in de rechtstaat’. We zijn natuurlijk trots op onze positie als regeringszetel, hart van de democratie en internationale stad van vrede en recht. We koesteren de vele internationale instellingen en hoge colleges, maar voor veel inwoners van ons land en Den Haag is het ver van het bed.

Toch zijn zeggenschap, recht en rechtvaardigheid belangrijk voor iedereen. Overal in het land. Ook voor Den Haag en zijn inwoners. Het vormt de basis van vertrouwen in de overheid. Maar dan moet die zeggenschap wel blijken uit participatie waar werkelijk iets te kiezen valt. Het vraagt om beleid en maatregelen met oog voor het effect op mensen. Om recht dat als rechtvaardig wordt ervaren.

Dat alles is geen eenvoudige opgave, maar we hebben goede voorbeelden in onze stad. Vorig jaar is in Moerwijk een wijkrechtbank gestart. Dat gebeurt op meer plekken in Nederland waar veel mensen dicht op elkaar wonen.

De wijkrechtbank buigt zich over familie- en burenruzies of overlast op straat. Over mensen die anderen tot last zijn omdat ze in persoonlijke problemen zijn geraakt. Daar gaat het niet in de eerste plaats om: wie heeft gelijk en wie krijgt straf. Het gaat om de vraag: hoe zorgen we dat mensen hun leven weer op orde krijgen en straks weer normaal met elkaar omgaan.

Hetzelfde idee steekt achter de jongerenrechtbanken die op twee Haagse middelbare scholen zijn gestart. Kleine vergrijpen en ruzies op school pakken leerlingen zelf op. Ze zijn getraind in de rollen van de echte rechtspraak: officier van justitie, advocaat of rechter. Ze lossen zelf problemen op. Niet met zware straffen, maar met oplossingen die zorgen dat iedereen weer door dezelfde schooldeur kan.

Zo brengen we recht en rechtvaardigheid naar de wijk en de school. Het zijn kleine stapjes waar er veel meer nodig zijn overal in ons land. In dit Prinsjesfestival verkennen we nieuwe mogelijkheden, brengen we de staat en de straat een beetje dichter bij elkaar.

Het Prinsjesfestival 2024 is geopend.