Toespraak bij de uitreiking van de Overheidsawards, 19 november 2024
Goedenavond allemaal,
Na een intensief proces van selectie en werkbezoeken aan mij de eer om namens alle leden van de jury de Beste Overheidsorganisatie van het Jaar 2024 bekend te maken. Dit jaar ontving de jury ongeveer 80 nominaties. Uit een longlist van 22 deelnemers is op basis van hun inzendingen een top 10 gekozen. Tijdens de Dragon’s Den in september hebben deze 10 organisaties een pitch gegeven voor de jury. Dit resulteerde in drie finalisten en dat zijn: de gemeente Heemskerk, Justis en de Rechtbank Rotterdam.
Om tot een winnaar te komen heeft de jury in oktober drie werkbezoeken afgelegd om te kijken of het beeld dat geschetst werd, overeenkomt met de realiteit. En ook om nog meer medewerkers en partners van de organisaties te ontmoeten. Het waren interessante en inspirerende bezoeken en de jury genoot van het enthousiasme van alle medewerkers en de presentaties.
Gemeente Heemskerk
De jury was onder de indruk van het goed doordachte programma van het werkbezoek dat in slechts twee werkdagen moest worden georganiseerd. De energieke sfeer en de diversiteit binnen de gemeente Heemskerk viel op. De grote verscheidenheid aan gemeentelijke taken wordt met toewijding van de medewerkers en bestuurders uitgevoerd. Steeds op zoek naar vernieuwing. Hiervoor biedt het management de nodige ruimte. Verder was het voor de jury leuk om met de jongerenclub van de gemeente kennis te maken. De gemeente Heemskerk is een relatief kleine organisatie. Toch wordt er vandaag al gewerkt aan de uitdagingen van morgen. Bij de gemeente werken opvallend veel (ruim 30%) jonge medewerkers en de vernieuwende aanpak is merkbaar. De inzet is gericht op wendbare medewerkers. In het bijzonder in het domein van sociale dienstverlening, maar ook bij vraagstukken rondom verduurzaming en het ruimtelijk domein. Denk aan de waterbergende weg en andere projecten rondom waterbeheersing. Het bestaan van de functie ‘beleidsrealisator’ kenmerkt de organisatie.
De gemeente werkt van buiten naar binnen, zet in op meebewegen en meedenken en werkt goed met haar partners samen. De oogst daarvan was voor de jury merkbaar onder andere in de waardering vanuit de vrijwilligers die de jury heeft gesproken. Met de relatief bescheiden omvang haalt Heemskerk daarmee het maximale uit haarzelf en haar omgeving. En dan het gloednieuwe gebouw. Daar werken gemeente en partners samen vanuit één dienstverleningsplein…
Justis
De jury is onder de indruk van een organisatie die onzichtbaar voor de buitenwereld een belangrijke missie uitvoert en haar zaken goed op orde heeft. Justis is daar terecht trots op. De medewerkers van Justis zijn opvallend jong, hebben een enorme energie en diverse achtergronden. Justis nam de jury onder andere mee in het vak dat screening heet. Tijdens het werkbezoek werd heel inzichtelijk welke taken de organisatie verricht. De jury heeft kunnen zien en ervaren welke dilemma’s spelen in het screeningvak en waardeert de wijze waarop de jury daarin is meegenomen. Voor Justis is heel helder dat de beslissingen die zij nemen een grote invloed hebben op het leven van burgers en ondernemers en daarmee veel impact hebben.
Vanuit dit besef en de gevoelde verantwoordelijkheid bestaat er in de organisatie ook veel aandacht voor de menselijke maat. Dat is ook zichtbaar in de persoonlijke communicatie die de jury zelf live heeft mogen ervaren. Daarbij heeft de organisatie oog en zorg voor het weerbaar maken van de collega´s in contacten die niet altijd gemakkelijk zijn.
De personeelsplanning en de uitgebreide vertegenwoordiging van medewerkers was volgens de jury inspirerend. De jury waardeert de verkregen inzichten in de externe en interne audits en in het cross auditing. Het is boeiend om te zien dat Justis een systeem opgebouwd heeft waarin van elkaar leren centraal staat. Justis schuwt ook innovaties niet.
Zo is er gewerkt aan een digitaal VOG en wordt het HR-programma gericht op de toekomstgerichte medewerker. Tenslotte wordt er gestuurd vanuit het Justis-kompas en elke zes weken een ander ontwikkelthema besproken.
Rechtbank Rotterdam
De jury is onder de indruk van een rechtbank die kansen ziet en aan toonaangevende innovaties werkt. Voorbeelden zijn onder meer: het direct uitspreken van recht tijdens zitting, toekomstgerichte meervoudige kamers, klare taal in het vonnis en laagdrempelige regelrechters. De Rechtbank Rotterdam is toegankelijk, transparant en werkt op creatieve manieren aan maatschappelijke opgaven. Daarnaast is er bij de rechtbank een positieve werksfeer en wordt er volgens goed Rotterdams gebruik met opgestroopte mouwen gewerkt. De rechtbank mag hier echt trots op zijn.
Het werkbezoek was goed georganiseerd met een “reis” door de processen van de organisatie. De jury is blij met de manier waarop het belang van de rechtzoekende voorop staat. Dat werd heel zichtbaar in de wijkrechtspraak waar de jury een goed gevoel kreeg bij de impact van rechtspraak in de wijk. Op deze manier zit de rechtbank in het hart van de samenleving en zo maakt de rechtbank de rechtspraak voor veel mensen toegankelijker en laagdrempeliger. Burgers ontvangen er de rechtshulp die ze nodig hebben, veelal direct aansluitend aan de zitting. Het is goed om te zien dat er veel aandacht is voor communicatie en duidelijke taal.
Voor de jury was het interessant te horen hoe de rechtbank allerlei partners benadert. Partners die dat tijdens het bezoek ook bevestigden en onderschreven. Zij konden toelichten hoe het ambassadeur-systeem van de rechtbank werkt. De jury kreeg inzicht in de digitalisering-strategie en wat dat vraagt van medewerkers. En de toelichting op de mental check-ups voor de medewerkers vond de jury de moeite waard.
Kortom, de drie finalisten zijn allemaal prijswaardig. Voor alle drie de finalisten geldt dat de organisaties veel moeite hebben gedaan voor de verkiezing. De energie die ze in de verkiezing hebben gestoken is enorm. Wij willen dan ook alle organisaties, en met name de finalisten, bedanken voor hun bijdrage aan de verkiezing. De passie van de medewerkers, de bereidheid tot vernieuwen, ambitie en diversiteit blijken overduidelijk uit de binnengekregen inzendingen. Wij hopen dat deze kennis en ervaring binnen het openbaar bestuur verder gedeeld zullen worden.
De jury kon (overigens) het werk niet doen zonder de deskundige en plezierige ondersteuning van Vivienne, Mike en Manon en hun collega’s. Veel dank daarvoor. Dan maak ik nu de winnaar bekend: het is een buitengewoon inspirerende en innovatieve organisatie met enthousiaste en gepassioneerde medewerkers. De winnaar van de Beste Overheidsorganisatie van het Jaar 2024 is de gemeente Heemskerk. Namens de jury van harte gelukgewenst.
